Apricot Fruit Information In Marathi मित्रांनो या लेखात आपण जर्दाळू फळाची संपूर्ण माहिती जाणून घेणार आहोत. याशिवाय जर्दाळूचे फायदे आणि जर्दाळूच्या झाडाशी संबंधित माहितीही आपण जाणून घेणार आहोत. जर तुम्ही ही पोस्ट पूर्णपणे वाचली तर मला पूर्ण आशा आहे, तुम्हाला मराठीतील जर्दाळू ही पोस्ट खूप आवडेल. सर्वप्रथम जर्दाळू आणि त्याच्या झाडाविषयी माहिती जाणून घ्या.
जर्दाळू फळाची संपूर्ण माहिती Apricot Fruit Information In Marathi
| राज्य | Plantae |
| क्लेड | ट्रॅकोफाइट्स |
| क्लेड | एंजियोस्पर्म्स |
| क्लेड | Eudicots |
| फुलांचा आकार | 1 ते 2 इंच |
| उंची | 8 ते 12 सें.मी |
| पानांची लांबी | 5 ते 8 सेंमी |
| पानांची रुंदी | 4 ते 8 सेमी |
| क्लेड | रोसिड्स |
| ऑर्डर | Rosales |
| कुटुंब | Rosaceae |
| वंश | प्रुनस |
| उपजात | प्रुनस उपग. प्रुनस |
जर्दाळू फळ गोड आणि आंबट आहे. जे खायला खूप चविष्ट दिसते. भारतात सुमारे 5,000 हजार वर्षांपासून जर्दाळूची लागवड केली जात आहे. वनस्पतिशास्त्रानुसार पीच ट्री, बटाटा ज्वर आणि जर्दाळू फळ हे तिन्ही एकाच वंशातील मानले जातात.
या तीन फळांचा वंश प्रुनस आहे. भारत आणि पाकिस्तानमध्ये जर्दाळूला स्वादिष्ट आणि महत्त्वाच्या फळांच्या यादीत ठेवले जाते. जर्दाळूमध्ये अनेक प्रकारचे पोषक आणि जीवनसत्त्वे आढळतात, जे शरीरासाठी खूप फायदेशीर असतात.
जर्दाळू हे फळ वेगवेगळ्या भाषांमध्ये वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते. जर्दाळूला इंग्रजी भाषेत जर्दाळू म्हणतात. त्याच्या पर्शियन भाषेत त्याला “जरद आलू” असे म्हणतात, या दोन्ही शब्दांचे स्वतःचे महत्त्व आहे, जरद म्हणजे “पिवळा” आणि आलू म्हणजे “बटाटा “.
बटाट्याला हिंदी भाषेत आलू म्हणतात, पण फारसीमध्ये त्याला ‘आलू जमिनी’ म्हणतात, म्हणजे ‘जमिनीखाली उगवणारा बटाटा ’.
जर्दाळूचे झाड इतर झाडांपेक्षा उंचीने लहान असते. या झाडाची उंची सुमारे 8 ते 12 सें.मी. या झाडाचे खोड सुमारे 40 सेमी जाड असते. हे झाड खूप दाट आहे.
त्याखाली नेहमीच चांगली सावली असते. जर्दाळूच्या पानांची लांबी 5 ते 8 सेंमी आणि रुंदी 4 ते 8 सेमी असते, या पानांचा आकार अंडाकृती असतो. जर्दाळूच्या वरच्या बाजूला हिवाळ्याच्या मोसमात जर्दाळूच्या वरच्या बाजूला फुले येतात, या फुलांचा रंग पांढरा आणि हलका गुलाबी असतो.
या फुलांचा आकार सुमारे 1 ते 2 इंच असतो. जर्दाळूची फुले बहुतेक जोड्यांमध्ये (दोन एकत्र) फुलतात. जर्दाळूचे फळ पीचच्या आकाराचे असते. पीच आणि जर्दाळू ही एकाच प्रजातीची फळे आहेत. जर्दाळूचा रंग साधारणपणे पिवळा, नारिंगी, काळा आणि लाल असतो. त्यामुळे सूर्यप्रकाशामुळे त्याचा लाल रंग येतो.
जर्दाळूची साल खूप मऊ असते. ज्या वेळी त्याची फळे पिकतात, त्या वेळी त्यावर एक हलका फ्लफ देखील असतो. जर्दाळूच्या आत बिया असतात, कडक कवचाच्या आत सीलबंद. या बियांचा आतील भाग खाण्यायोग्य आहे. जर्दाळूच्या बिया खाण्यात बदामासारखे दिसतात.
जर्दाळूच्या सुधारित जाती (Improved varieties of apricot)
जर्दाळू वनस्पतीच्या अनेक सुधारित जाती उगवल्या जातात. जर्दाळूची लागवड वेगवेगळ्या ऋतूंमध्ये जातींच्या आधारे केली जाते. चला जाणून घेऊया जर्दाळूच्या काही लोकप्रिय जातींबद्दल.
1. ब्लॅक प्रिन्स
जर्दाळूच्या या प्रजातीमध्ये फळांचा रंग लाल राहतो. ही एक संकरित प्रजाती आहे, त्याच्या वनस्पतींची उंची सामान्य वनस्पतींसारखी आहे. या जातीच्या वनस्पतींवर रोगांचे प्रमाणही कमी असते.
2. रोख
या प्रजातीच्या झाडांना फार लवकर फळे येतात. या झाडांवर जून महिन्यात फळे येतात. या वनस्पतीच्या फळांचा आकार गोलाकार आहे, त्याचा रंग पिवळा आहे.
3. सफेदा जर्दाळू
सफेदा जर्दाळूच्या झाडांवर मोठ्या आकाराची फळे येतात, या फळांचा रंग हलका पिवळा असतो. जुलै महिन्यात झाडावर फळे पिकतात. पांढऱ्या जर्दाळूचे बी गोड असते, त्याची चव बदामासारखी असते.
4. काळा मखमली
या प्रजातीच्या वनस्पतींना इतर वनस्पतींपेक्षा नंतर फळे येतात. याशिवाय या झाडांची उंचीही कमी असते. ब्लॅक वेल्वेट जातीचे जर्दाळू ऑगस्टच्या अखेरीस पिकतात. त्याचा रंग काळा आहे. आणि ते लोणचे बनवण्यासाठी देखील वापरले जाते.
5. Charmagz Apricots
या जातीची झाडे लवकर तयार होतात. त्यांची फळेही जून महिन्यापर्यंत पिकतात. त्याच्या एका झाडावर सुमारे ६० ते ८० किलो फळे येतात. जर्दाळूची ही विविधता वाळलेल्या आणि ताज्या अन्नासाठी देखील वापरली जाते. त्याची चव गोड असते.
6. अननस जर्दाळू
या प्रकारच्या वनस्पतींना हिवाळा जास्त आवडतो. या झाडांना लागवडीनंतर सुमारे पाच वर्षांनी फळे येऊ लागतात. त्यावर जुलै महिन्यात फळे पिकतात. आणि या जर्दाळूचा रंग पिवळा आहे.
7. हरकोट जर्दाळू
या प्रजातीची विशेष गोष्ट म्हणजे त्यावर बुरशीसारखा कोणताही रोग नाही. या प्रकारची झाडे मधल्या डोंगराळ भागात अगदी सहज उगवता येतात. या झाडांना जून महिन्यापर्यंत फळे येतात. या फळांचा रंग हलका पिवळा आणि गुलाबी असतो.
Apricot Benefits in Marathi
जर्दाळू खाण्याचे फायदे आणि नुकसान (Benefits and harms of eating apricots)
जर्दाळू हे स्वादिष्ट आणि पौष्टिक फळ आहे. हे शरीराच्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. पण प्रत्येक फळ खाण्याची एक पद्धत आहे. जर तुम्ही कोणतेही फळ चुकीच्या पद्धतीने खाल्ले तर ते तुमचे नुकसान करू शकते. या लेखात जर्दाळू खाण्याचे फायदे आणि तोटे काय आहेत? दोघांबद्दल जाणून घेऊ.
Apricot Benefits in Marathi
जर्दाळू आपल्या शरीराला अनेक आजारांपासून दूर ठेवते. याशिवाय शरीरातील पोषक तत्वही वाढवतात. त्यात अनेक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात. चला तर मग जाणून घेऊया, जर्दाळू खाण्याचे फायदे आणि कोणत्या आजारांमध्ये ते आपल्या शरीरासाठी फायदेशीर आहे.
जर तुम्ही तुमच्या दैनंदिन कामात जर्दाळू फळाचा वापर करत असाल तर ते तुमच्या हाडांसाठी खूप फायदेशीर आहे. याच्या आत पोटॅशियम आणि मॅग्नेशियम आढळतात, काही संशोधनानुसार, दोन्ही पोषक तत्व शरीराच्या हाडांसाठी चांगले मानले जातात. याशिवाय, हाडांसाठी जर्दाळूमध्ये इतर अनेक घटक आढळतात, ज्यामध्ये कॅल्शियम आणि फॉस्फरस मुख्य असतात. तुमची हाडे मजबूत राहण्यासाठी तुम्ही जर्दाळू खाऊ शकता. वन फळे आणि कोरड्या फळांच्या स्वरूपात देखील करू शकता.
1. जर्दाळू आपल्या शरीरातील पचनसंस्था मजबूत करते. शरीराचे वजन कमी करण्यासाठी देखील हे खूप फायदेशीर आहे. जर तुम्ही जर्दाळूचा ज्यूस प्यायला असाल तर तुम्ही रस पिऊ नये आणि थेट फळ म्हणून सेवन करावे. यामुळे हा फायबर शरीरात सॅटीटी हार्मोन तयार करतो. त्यामुळे भूक कमी लागते. आणि दिवसभर पोट भरलेले राहते. यामुळे तुमचे वजनही कमी होते.
2. जे नियमित व्यायाम करतात किंवा व्यायाम करतात त्यांच्यासाठी जर्दाळू रामबाण औषधासारखे काम करतात. जर तुम्ही वाळलेल्या जर्दाळूचे सेवन केले तर ते तुमचे स्नायू मजबूत आणि वाढवण्यास मदत करते. कोरड्या जर्दाळूमध्ये भरपूर प्रथिने आढळतात.
3. जर्दाळूमध्ये अँटी-एजिंग गुणधर्म आणि अँटीऑक्सिडंट गुणधर्म आढळतात, जे आपल्या त्वचेसाठी खूप फायदेशीर आहेत. याच्या वापराने त्वचेवर सुरकुत्या पडत नाहीत. जर तुम्ही जर्दाळू हंगामात जर्दाळूचे नियमित सेवन केले तर. त्यामुळे ते तुमच्या त्वचेसाठी खूप फायदेशीर आहे.
4. जसजसे आपण मोठे होतो. त्यामुळे आपल्या डोळ्यांचा प्रकाश कमी होऊ लागतो. पण ही समस्या सोडवली जाऊ शकते. सुरुवातीच्या दिवसांत शरीराची काळजी घेतल्यास. यासाठी तुम्ही जर्दाळू आणि इतर फळांचे सेवन करू शकता. जर्दाळू डोळ्यांसाठी फायदेशीर आहे कारण त्यात बीटा कॅरोटीन भरपूर प्रमाणात आढळते.
5. जळजळ कमी करण्यासाठी जर्दाळू देखील खूप फायदेशीर आहे. याच्या आत आढळणारे अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म पोटाची सूज कमी करतात. याशिवाय त्याच्या बियांमध्ये काही खाद्य घटक असतात. जे जळजळीसाठी खूप फायदेशीर आहे. यामुळे तुमच्या पोटाची सूज कमी होते.
6. केसांसाठी जर्दाळूचे फायदे? लोहाच्या कमतरतेमुळे शरीराच्या भिंती पडू लागतात. त्यामुळे आपल्याला हळूहळू टक्कल पडू लागते. जर्दाळूमध्ये लोह भरपूर प्रमाणात आढळते. आपण जर्दाळू खाल्ल्यास. त्यामुळे तुमचे केस गळणे काही प्रमाणात कमी होऊ शकते. याशिवाय तुम्ही सर्व लोहयुक्त फळे आणि भाज्यांचे सेवन करू शकता.
7. जर्दाळूच्या फळामध्ये फिनोलिक नावाचा फायटोकेमिकल घटक आढळतो, जो आपल्या हृदयासाठी खूप फायदेशीर आहे. याशिवाय, हे तुम्हाला हृदयाशी संबंधित आजारांपासून दूर ठेवते.
8. जर्दाळूच्या फळामध्ये मॅग्नेशियम, फायबर आणि पोटॅशियम सारखे अनेक पोषक घटक आढळतात, जे आपला रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यासाठी खूप फायदेशीर असतात. यासाठी जर्दाळूचा वापर फळ म्हणून करू शकता किंवा कोरडे खाऊ शकता. हे दोन्ही प्रकारे फायदेशीर आहे.
जर्दाळूचा वापर (Use Of Apricot)
जर्दाळू हे असेच एक फळ आहे, ज्याचा उपयोग अनेक प्रकारे केला जातो. यापासून बनवलेल्या त्वचेशी संबंधित काही उत्पादनेही वापरली जातात. जाणून घ्या, जर्दाळूचे काही उपयोग-
जर तुम्ही मिल्क शेकचे सेवन करत असाल तर तुम्ही तुमच्या शेकमध्ये जर्दाळू वापरू शकता. यामुळे तुमचा मिल्कशेक आणखी चविष्ट होईल.
जेव्हा जर्दाळूची फळे सुकतात तेव्हा त्याच्या बियांमध्ये बदामाच्या आकाराचा खाद्य पदार्थ तयार होतो, जो खाण्यास अतिशय चवदार असतो.
- तुम्ही तुमच्या सकाळच्या नाश्त्यात जर्दाळू वापरू शकता.
- तुम्ही जर्दाळूचा वापर फ्रूट सलाड म्हणूनही करू शकता. फ्रूट सॅलडची चव वाढवण्यासाठी तुम्ही मसाले देखील घालू शकता.
- आपण खाण्यासाठी कोरड्या जर्दाळू देखील वापरू शकता. ते खूप चवदार देखील आहे.
- जर्दाळू स्क्रब देखील बाजारात उपलब्ध आहे, जो तुम्ही तुमच्या चेहऱ्यासाठी वापरू शकता.
जर्दाळूचे नुकसान (Damage to apricots)
तसे, कोणत्याही फळात कोणतेही नुकसान नाही. पण तरीही काही गोष्टींची काळजी घेणं खूप गरजेचं आहे.
जर तुम्ही जर्दाळूचे सेवन नियंत्रित प्रमाणात केले तर त्यामुळे तुमचे कोणतेही नुकसान होत नाही. जर्दाळू खाण्याआधी एक गोष्ट नेहमी लक्षात ठेवा ती नेहमी जास्त प्रमाणात खाणे टाळा.
मुलांनी जर्दाळूचे सेवन करू नये.
वाळलेल्या जर्दाळू थोडे कठीण असतात. म्हणूनच ते नेहमी चांगले चावून खावे. अन्यथा, तुमचेही यामुळे नुकसान होऊ शकते.
काही लोकांची त्वचा अतिशय संवेदनशील असते, अशा लोकांनी जर्दाळूचा वापर टाळावा. कारण त्यामुळे अॅलर्जीचा त्रासही होऊ शकतो.
जर्दाळू हे आरोग्यदायी फळ आहे. जर तुम्ही औषध म्हणून वापरत असाल तर ते तुमच्यासाठी फायदेशीर आहे.
तुम्हाला कोणत्याही प्रकारचा आजार असल्यास डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय जर्दाळूचे सेवन करू नका.
FAQ
जर्दाळूचा उपयोग काय आहे?
जर्दाळू हे एक प्रकारचे फळ आहे, ते खाण्यासाठी वापरले जाते. जर्दाळू फळे आणि काजू दोन्ही खाल्ल्या जातात. याशिवाय जर्दाळूपासून काही सौंदर्य उत्पादनेही बनवली जातात.
जर्दाळू केसांसाठी चांगले आहेत का?
जर्दाळूच्या बियांमध्ये ओलेइक अॅसिड नावाचा घटक असतो, जो ओमेगा-९ फॅटी अॅसिडचा एक प्रकार आहे. हे आपल्या टाळूला ओलावा देते, ते अधिक लवचिक बनविण्यास मदत करते. त्यामुळे केसांचा कोरडेपणा दूर होतो आणि केस निरोगी राहतात.
जर्दाळू फळ पिकलेले आहे हे कसे कळेल?
जेव्हा जर्दाळूचे फळ हलके सोनेरी, केशरी रंगाचे होऊ लागते तेव्हा आतून एक गोड सुगंध येऊ लागतो. जेव्हा तुम्ही ते दाबता तेव्हा ते थोडेसे पिळायला लागते, याचा अर्थ जर्दाळू फळ पूर्णपणे पिकलेले आहे. जेव्हा फळाचा रंग हिरवा असतो तेव्हा ते न पिकलेले असते.
जर्दाळू कोणत्या हंगामात वाढतात?
जर्दाळूचा हंगाम मे ते ऑगस्ट पर्यंत असतो, या महिन्यांत तो पूर्णपणे पिकतो आणि तयार होतो.
आपण रात्री जर्दाळू खाऊ शकतो का?
रात्री नेहमी ताजी फळे खावीत, ते आपल्या आरोग्यासाठी चांगले असते. परंतु तुम्ही नेहमी पोटॅशियम समृद्ध असलेली फळे निवडावी.