Banana Fruit Information In Marathi नमस्कार मित्रांनो स्वागत आहे तुमचं. आज आपण ह्या लेखनामध्ये केळी फळाची संपूर्ण माहिती (Information About Banana in Marathi) योग्य प्रकारे जाणून घेणार आहोत तर ह्या लेखाला शेवटपर्यंत वाचा. जेणेकरुन तुम्हाला संपूर्ण माहिती योग्यपणे समजेल.
केळी फळाची संपूर्ण माहिती Banana Fruit Information In Marathi
आरोग्यदायी फळांच्या यादीत केळीचे फळ येते. केळी खाण्याचे अनेक फायदे आहेत. त्याची चव गोड असते. बहुतेक लोक वजन वाढवण्यासाठी याचा वापर करतात. कारण ते तुमची नेट फॅट वाढवण्यास मदत करते. याशिवाय केळीची शेतीही केली जाते.
याशिवाय जगातील सर्वाधिक केळी युगांडामध्ये खाल्ले जातात. येथे प्रति व्यक्ती केळी खाण्याचा दर एका वर्षात सुमारे 225 आहे. आजच्या लेखात आपण केळीशी संबंधित सर्व माहिती जाणून घेणार आहोत. मला पूर्ण आशा आहे की जर तुम्ही हा लेख पूर्णपणे वाचलात तर तुम्हाला केळीबद्दलची माहिती वाचण्यासाठी इतर कोणत्याही लेखात जावे लागणार नाही. चला तर मग प्रथम केळीच्या झाडाबद्दल आणि फळांबद्दल जाणून घेऊया:-
केळीच्या झाडाची माहिती (Banana Tree Information)
केळीचे झाड हे मुसा प्रजातीतील गवताळ वनस्पती आहे, ज्याच्या फळाला केळी म्हणतात. केळीची लागवड प्रथम पापुआ न्यू गिनीमध्ये केली गेली जी दक्षिणपूर्व आशियातील उष्णकटिबंधीय प्रदेशात आहे. केळीची वनस्पती मोनोकोट आहे, ज्याची वंश मुसा पॅरेड्सिका आहे.
त्यामुळे त्याचे वनस्पति नाव मुसा आहे, इंग्रजीत केळ्याला ‘बनाना’ म्हणतात. त्याचे सर्वात जुने पुरावे मलेशियामध्ये 4000 वर्षांपूर्वी सापडले. केळीची लागवड मुख्यतः त्याचे फळ मिळविण्यासाठी केली जाते. याशिवाय फायबर मिळण्यासाठी आणि शोभेच्या स्वरूपातही ही झाडे लावली जातात.
केळीच्या रोपाची देठ सरळ असते. त्याची देठं बाहेरून खूप मजबूत दिसतात. त्यामुळे या वनस्पतींना कधी कधी वृक्ष मानले जाते. पण प्रामुख्याने ते वनस्पतींच्या यादीत येते. त्याचे स्टेम आतून छद्म आहे, जे अनेक स्तरांनी बनलेले आहे. ते पाण्यात बुडत नाही.
जातीनुसार त्याची उंची वेगळी असते. साधारणपणे, केळीच्या देठाची उंची सुमारे 2-8 मीटर असते आणि त्याची पानांची लांबी 3 ते 5 मीटर असते. या पानांची रुंदी देखील सुमारे 2 ते 5 फुटांपर्यंत असते. या पानांची रुंदी जास्त असल्याने ती वाऱ्याने फाटते. जेव्हा पाने जुनी होऊ लागतात तेव्हा त्यांच्या कडा सुकायला लागतात.
केळीची फळे मधाच्या पोळ्यावर येतात, ज्याला सामान्य भाषेत (केळी पित्त) असेही म्हणतात. या पोळ्यावर गुच्छांमध्ये हिरवी केळी लावली जातात, जी पिकल्यानंतर पिवळी पडतात. परंतु कधीकधी काही प्रजातींमध्ये असे देखील आढळून आले आहे की मधाच्या पोळ्यावर केळी पिकल्यानंतर लाल होतात. सर्व फळे पिकल्यावर पोळ्या सुकायला लागतात. यानंतर पुन्हा नवीन हंगामात नवीन पोळा येतो.
केळीला फळ येण्यापूर्वी त्यावर एक मोठे फूल दिसते, जे रंगहीन असते. त्याच्या आत केळीच्या अनेक लहान लहान बीन्स आहेत. जे मोठे होऊन केळीचे घड बनते. हे एका ओळीच्या स्वरूपात लटकत वाढते. सलग 5 ते 15 केळी आहेत. केळीच्या या लटकलेल्या देठाला “केळीचे कांड” असेही म्हणतात.
केळीच्या कांडाचे वजन केळीच्या झाडाच्या प्रजातीवर अवलंबून असते. जर ही एक प्रगतीशील प्रकारची वनस्पती असेल, ज्यावर केळीचा आकार मोठा असेल, तर या देठाचे वजन 40 ते 60 किलो दरम्यान असते. एका केळीचे वजन सुमारे 100 ते 150 किलो असते. केळीच्या वर एक बाह्य संरक्षक थर असतो, जो या फळाला झाकतो. या थराला केळीची साल म्हणतात. ज्याच्या आत एक मांसल खाण्यायोग्य भाग आहे, जो आपण फळ म्हणून खातो.
केळी खाण्याचे फायदे आणि तोटे (Advantages And Disadvantages Of Eating Bananas)
केळी त्याच्या गुणांमुळे आणि चवीमुळे लोकांना नेहमीच आवडते. हे निवडक फळांच्या यादीत येते, जे आपल्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहेत. आपल्या शरीराला झटपट ऊर्जा देण्यासाठी देखील हे खूप फायदेशीर आहे. जर तुम्हाला तुमचे वजन कमी करायचे असेल किंवा वाढवायचे असेल तर केळी तुमच्या आरोग्यासाठी आणि शरीरासाठी दोन्ही प्रकारे फायदेशीर आहे. याच्या आत असलेले फायबर आपले पोट सुरळीत ठेवते. याच्या आत मॅग्नेशियमचे प्रमाण देखील आढळते, जे मधुमेह कमी करण्यासाठी खूप उपयुक्त आहे. चला तर आता जाणून घेऊया केळी खाण्याचे फायदे-
केळी खाण्याचे फायदे (Benefits Of Eating Banana)
1. केळी खाल्ल्याने हृदयाशी संबंधित आजारांमध्ये अनेक फायदे होतात. याच्या आत पोटॅशियम भरपूर प्रमाणात आढळते, जे रक्त नियंत्रित करण्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. काही अभ्यासात असे आढळून आले आहे की जर शरीरात पोटॅशियमचे प्रमाण कमी होऊ लागले तर रक्तदाब वाढू लागतो, ज्यामुळे हृदयाशी संबंधित आजार होण्याचा धोका असतो.
2. केळी आपली पचनसंस्था मजबूत करते, त्यामध्ये मुबलक प्रमाणात फायबर आढळते. फायबरचे प्रमाण आपल्या पचनसंस्थेला सुरळीतपणे कार्य करण्यास मदत करते. त्यामुळे आपण जे अन्न खातो ते सहज पचते. याशिवाय बद्धकोष्ठतेची समस्याही याच्या सेवनाने दूर होते.
3. केळीमध्ये व्हिटॅमिन-बी6 आढळते. जे आपल्या मेंदूसाठी खूप फायदेशीर आहे. व्हिटॅमिन बी6 मेंदूला नेहमी सक्रिय राहण्यास मदत करते. जर शरीरात व्हिटॅमिन-बी6 ची कमतरता असेल तर त्यामुळे मेंदू कमजोर होऊ लागतो. त्याची कमतरता भरून काढण्यासाठी तुम्ही दररोज एक केळी खाऊ शकता.
4. जेव्हा आपल्या शरीरात सेरोटोनिन आणि मेलाटोनिन कंपाऊंडची कमतरता असते, तेव्हा आपल्याला निद्रानाशाचा त्रास होतो. जर तुम्हाला चांगली झोप घ्यायची असेल तर केळीचे सेवन सुरू करा. याशिवाय याच्या आत भरपूर मॅग्नेशियम असते, ज्यामुळे स्नायूंना आराम मिळतो. सामान्य रात्री झोपण्याच्या सुमारे दोन तास आधी तुम्ही केळी खाऊ शकता.
5. केळीचे सेवन करणे देखील आपल्या डोळ्यांसाठी खूप फायदेशीर आहे. यामध्ये व्हिटॅमिन ए आढळते, जे आपल्या दृष्टीसाठी फायदेशीर ठरते. ते आपल्या डोळ्याच्या रेटिनामध्ये असते पिगमेंटेशन वाढवते. ज्यामुळे म्हातारपणामुळे अस्पष्टता दिसत नाही. याशिवाय इतरही अनेक पोषक घटक त्यात आढळतात. जे आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात.
6. कधी कधी असा कीटक आपल्या शरीरावर चावतो, त्यामुळे जळजळ सुरू होते आणि त्या ठिकाणी सूजही येते. असे कधी तुमच्यासोबत झाले असेल तर चावलेल्या भागावर केळीची साल काही वेळ चोळा. यामुळे तुमचा मत्सर होणार नाही, सोबतच सूजही संपेल.
7. जर तुम्हाला तणाव वाटत असेल तर त्यापासून मुक्त होण्यासाठी तुम्ही केळी खाऊ शकता. यामध्ये व्हिटॅमिन-बी6 आणि कार्बोहायड्रेट्स आढळतात, ज्यामुळे तुम्हाला ऊर्जा मिळते. काही अभ्यासानुसार, असेही मानले गेले आहे की व्हिटॅमिन-बी6 मेंदूला सक्रिय ठेवते. त्यामुळे तणाव दूर होतो.
8. जर तुमचे वजन जास्त असेल आणि तुम्हाला वजन कमी करायचे असेल तर तुमच्यासाठी केळीपेक्षा चांगले काहीही असू शकत नाही. त्यामध्ये फायबरचे प्रमाण जास्त असते. जे कॅलरी न वाढवता तुमचे पोट भरते. आहारात केळीचे सेवन करू शकता. याशिवाय जर तुम्ही दुधासोबत केळीचे सेवन केले तर ते तुमचे वजनही वाढवू शकते. यासाठी चांगल्या प्रशिक्षकाचा सल्ला घ्या.
9. केळीमध्ये मुबलक प्रमाणात कॅल्शियम आढळते. कॅल्शियम हाडे मजबूत आणि निरोगी ठेवण्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. जर तुम्ही रोज एक केळी खाल्ल्यास तुमच्या शरीरातील कॅल्शियम वाढते. ज्यामुळे तुमची हाडे मजबूत होतात.
10. जर तुम्हाला कोणत्याही कारणाने नशा झाली असेल. त्यामुळे तुम्ही यासाठी केळी वापरू शकता. जेव्हा तुम्ही दारूचे सेवन करता तेव्हा शरीरातील पोटॅशियम आणि सोडियमचे प्रमाण असंतुलित होते. त्यामुळे नशा आणखी वाढू लागते. यासाठी तुम्ही केळी खाऊ शकता. यामुळे शरीरात पोटॅशियमचे प्रमाण वाढते, त्यामुळे नशा हलका होतो. याशिवाय त्यामध्ये काही प्रमाणात सोडियम देखील आढळते.
11. केळी आपल्या दातांसाठीही खूप फायदेशीर आहे. आठवड्यातून तीन ते चार वेळा केळीची साल दातांवर चोळल्यास दात पांढरे दिसू लागतात. यामुळे दातांची चमकही वाढते. दात स्वच्छ करण्यासाठी हा घरगुती उपाय आहे.
12. जर आपल्या शरीराची प्रतिकारशक्ती मजबूत असेल. त्यामुळे आपल्याला अनेक आजार सहजासहजी होत नाहीत. यामुळे आम्हाला कोणत्याही प्रकारचा संसर्ग होण्याचा धोका नाही. तुमची प्रतिकारशक्ती कमी असल्यास, जे होऊ शकते, तुमच्यात व्हिटॅमिन एची कमतरता आहे. हे व्हिटॅमिन-ए रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत आणि निरोगी बनवते. यासाठी तुम्ही नाश्त्यात केळीचे सेवन करू शकता. त्यामुळे तुमची प्रतिकारशक्ती वाढते.
13. केळीमध्ये प्रति 100 ग्रॅम अंदाजे 89 कॅलरीज असतात. जे आपली ऊर्जा वाढवण्यासाठी पुरेसे आहे. जर तुम्हाला तुमच्या नेहमीच्या कामात थकवा जाणवत असेल तर तुम्ही केळीचे सेवन करू शकता. याशिवाय तुम्ही केळीचा शेकही पिऊ शकता. कार्बोहायड्रेट, पोटॅशियम, प्रथिने इत्यादी अनेक पोषक घटक त्याच्या आत आढळतात. जे शरीराला झटपट ऊर्जा देण्यास मदत करते.
रात्री केळी खाण्याचे फायदे (Benefits of eating bananas at night)
केळी आरोग्यासाठी फायदेशीर मानली जाते, परंतु तरीही काही लोक रात्री केळी न खाण्याचा सल्ला देतात, कारण रात्री केळी खाणे आरोग्यासाठी चांगले मानले जात नाही. चला तर मग जाणून घेऊया रात्री केळी का खाऊ नये?
1. रात्री केळी न खाण्याचा सल्ला दिला जातो कारण त्याचा थंड प्रभाव असतो. त्यामुळे सर्दी-खोकल्याचा धोका असतो. याशिवाय केळी हे उशीरा पचणारे फळ आहे, ते खाल्ल्यानंतर तुम्हाला सुस्तीही जाणवू शकते.
2. आयुर्वेदिक डॉक्टर आणि डॉक्टर म्हणतात की जर तुम्ही पूर्णपणे निरोगी असाल. जर तुम्हाला खोकला किंवा सर्दी अशी कोणतीही समस्या नसेल तर तुम्ही रात्री केळी खाऊ शकता. याशिवाय संध्याकाळी व्यायाम किंवा जिमिंग केल्यानंतर तुम्ही केळीचे सेवन करू शकता किंवा केळीचा शेक बनवून पिऊ शकता. ते तुमच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे.
3. रात्री झोपण्यापूर्वी एक किंवा दोन तास आधी केळी खाल्ल्यास चांगली झोप येते. कारण केळ्याच्या आत भरपूर प्रमाणात पोटॅशियम असते, जे आपल्या स्नायूंना आराम देते.
4. जर तुम्ही कधीही मसालेदार अन्न किंवा कोणतेही झिंकयुक्त अन्न खाल्ले असेल. त्यामुळे यामुळे छातीत जळजळ होण्याची समस्या उद्भवू शकते. हे टाळण्यासाठी तुम्ही रात्री केळी खाऊ शकता. छातीत जळजळ कमी करण्यासाठी हे फायदेशीर आहे.
केळीचा वापर (Uses Of Banana)
केळ्याचे अनेक आरोग्यदायी फायदे आहेत. पण ते फक्त तुमच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. जेव्हा तुम्ही ते योग्य पद्धतीने वापरता. केळीचा वापर अन्नासाठी कसा करावा हे तुम्हाला माहीत आहे का?
केळीचा चहा (Banana Tea)
तुम्ही केळीच्या चहाचाही आस्वाद घेऊ शकता. ते बनवणे खूप सोपे आहे. यासाठी तुम्हाला सुमारे 4 ते 5 कप पाणी घ्यावे लागेल. गरम करण्यासाठी कोणत्याही स्टीलच्या भांड्यात ठेवा. पाणी उकळायला लागल्यावर केळीची दोन्ही टोके केळीपासून वेगळी करून केळी भांड्यात टाकून एक उकळी द्यावी. यानंतर हे पाणी गाळून त्यात मध टाकून पिऊ शकता. हे खूप चवदार आणि फायदेशीर आहे.
केळी शेक (Banana Shake)
केळीचा शेक हा सगळ्यांचा आवडता असतो. हे करण्यासाठी, आपल्याला आवश्यकतेनुसार एक किंवा दोन पिकलेली केळी घ्यावी लागतील. आणि जर तुम्हाला एक कप दुधात साखर घालायची असेल तर तुम्ही ती घालू शकता. अन्यथा, तुम्ही शेक गोड करण्यासाठी मध देखील वापरू शकता. सर्व साहित्य एकत्र केल्यानंतर, त्यांना ब्लेंडरमध्ये ठेवा. ब्लेंडर काही वेळ चालवल्यानंतर, जेव्हा ते चांगले मिसळले जाते, तेव्हा तुम्ही केळीच्या शेकचा आनंद घेऊ शकता. याव्यतिरिक्त किंवा तुम्ही त्यात आईस्क्रीम देखील ठेवू शकता.
केळी खाण्याचे तोटे (Disadvantages Of Eating Bananas)
तसे, केळी खाण्यात काही नुकसान नाही. योग्य प्रमाणात आणि योग्य पद्धतीने सेवन केल्यास. पण काही गोष्टी अशा आहेत, ज्या तुम्ही केळी खाण्यापूर्वी जाणून घेतल्या पाहिजेत.
केळीमध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर आढळते, जर तुम्ही केळीचे जास्त सेवन केले तर तुम्हाला पोटात गॅस आणि पोट फुगणे यासारख्या समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. याशिवाय पोटॅशियम, झिंक आणि मॅग्नेशियमही केळीमध्ये मुबलक प्रमाणात असते. शरीरात या खनिजांचे प्रमाण जास्त झाल्यास हायपरक्लेमियासारख्या समस्या उद्भवू शकतात. हे सर्व टाळण्यासाठी केळीचे सेवन नेहमी नियंत्रित प्रमाणात करावे. कारण काहीही जास्त खाल्ले तर नुकसान होते.
FAQ
कच्ची केळी ही भाजी आहे का?
कच्ची केळी मजबूत असतात, ती कच्ची खाऊ शकत नाहीत. कच्ची केळी भाजी म्हणून शिजवून खाल्ली जाते. कच्ची केळी उष्णकटिबंधीय प्रदेशात मुख्य अन्न म्हणून वापरली जातात.
केळी मिल्कशेक आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे का?
जर तुम्हाला तुमचे वजन कमी करायचे असेल किंवा स्वतःला फिट ठेवायचे असेल तर तुम्ही केळी मिल्कशेकचे सेवन करू शकता. यामध्ये तुम्हाला हाय कॅलरी आणि हाय फॅट न्यूट्रिएंट्स मिळतात. केळी मिल्कशेकचा आहार म्हणूनही सेवन करता येतो. ज्या लोकांना केळीची ऍलर्जी आहे त्यांनी केळीचा मिल्कशेक टाळावा.
हिरवी केळी आरोग्यासाठी चांगली आहे का?
हिरवी केळी पिवळ्या किंवा पिकलेल्या केळ्यांपेक्षा जास्त पोषक तत्वे देतात. हिरव्या केळीच्या सेवनाने पचनशक्ती मजबूत होते. काहींना हिरव्या केळ्याची चव कडू वाटत असली तरी ती आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे.
रोज एक केळी खाणे योग्य आहे का?
रोज एक ते दोन केळी खाणे आरोग्यासाठी फायदेशीर मानले जाते. यातून शरीराला अनेक आवश्यक पोषक घटक मिळतात. पण केळी खाताना नेहमी त्याच्या प्रमाणाची काळजी घ्यावी. नियंत्रित मंत्रापेक्षा जास्त कधीही सेवन करू नका.
केळी पोटाची चरबी वाढवते का?
नाही, केळी पोटाची चरबी वाढवत नाही. हे एक बहुमुखी फळ आहे, जे वजन कमी करण्यासाठी आणि वजन नियंत्रणासाठी वापरले जाते. केळी न्याहारीमध्ये कुकीजऐवजी किंवा इतर वेळी खावी. यामध्ये कार्बोहायड्रेट मुबलक प्रमाणात आढळते. हे बहुतेक व्यायाम करण्यापूर्वी सेवन केले जाते.
कोणते केळे आरोग्यासाठी चांगले आहे?
जर तुम्हाला आरोग्यासाठी केळीचे सेवन करायचे असेल तर पिकलेली तपकिरी केळी सर्वोत्तम आहे. बहुतेक प्रतिजैविके त्याच्या आत आढळतात. शरीरातील दिनचर्येतील पोषक तत्वांची कमतरता ते पूर्ण करते. केळीचे सेवन स्नॅक्स म्हणूनही करता येते.
केळीच्या वनस्पतिचे नाव काय आहे?
केळीच्या वनस्पतिचे नाव मुसा आहे.