जामुन फळाची संपूर्ण माहिती Jamun Fruit Information In Marathi

Jamun Fruit Information In Marathi नमस्कार मित्रहो स्वागत आहे तुमचं. आज ह्या लेखनामध्ये आपण जामुन फळाची संपूर्ण माहिती (Jamun Fruit Information In Marathi) जाणून घेणार आहोत. तर ह्या लेखाला तुम्ही शेवट पर्यंत वाचावे. जेणेकरून तुम्हाला सर्व माहिती योग्य प्रकारे समजेल.

जामुन फळाची संपूर्ण माहिती Jamun Fruit Information In Marathi

बेरी काळ्या आणि लहान असतील तर काय, आयुर्वेदानुसार जामुन फळामध्ये अनेक औषधी गुणधर्म आहेत. या औषधी गुणधर्मांमुळे जामुनचे अनेक फायदे आहेत. जामुन (ब्लॅक बेरी) देखील उन्हाळ्यात आंबा येण्याच्या वेळी येतो. मधुमेहावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आयुर्वेदात जामुन सर्वात जास्त प्रसिद्ध आहे.

यासोबतच बेरी अन्न पचनासाठी तसेच दात, डोळे, पोट, चेहरा, किडनी स्टोनसाठी फायदेशीर आहेत. जामुनमध्ये लोह, कॅल्शियम, प्रथिने, फायबर, कार्बोहायड्रेट देखील असतात, त्यामुळे ते मुलांच्या आरोग्यासाठी देखील खूप चांगले आहे. जामुनचे गुणधर्म आणि फायद्यांविषयी सविस्तर जाणून घेऊया.

जामुन फळ खाण्याची इच्छा वाढवण्यासोबतच यकृत निरोगी ठेवण्यासही मदत करते. जांबुफळ (Indian Blackberry) च्या कर्नल पचन सुधारते. यामुळे लघवी आणि रक्तातील साखरेचे प्रमाण कमी होते.

• क्रॅनबेरी फळाची संपूर्ण माहिती

जामुन म्हणजे काय? (What is a berry?)

जामुनच्या बिया, पाने आणि साल (Syzygium cumini (Linn.) Skeels.) यांचा औषधी वापर केला जातो. जामुनच्या मुख्य प्रजातींव्यतिरिक्त, आढळलेल्या इतर प्रजाती कमी दर्जाच्या आहेत. जामुनच्या पाच प्रजाती आढळतात, त्या आहेत:

• बेरी (Syzygium cumini (Linn.) Skeels.)
• पांढरी बेरी (सिझिजियम जॅम्बोस (लिन.) अल्स्टन)
• लाकूड बेरी (Syzygium operculatum (Roxb.) gamble)
• भूमी जंबू (सिझिजियम झेलॅनिकम (लिन.) डीसी.)

लहान जंबू (युजेनिया हेयाना वॉल.) – त्याचे झाड लहान आहे. त्याची पाने 7.5-12.5 सेमी लांब आणि 1.8-2.5 सेमी व्यासाची आहेत. त्याची फुले लहान, पांढऱ्या रंगाची असतात. त्याची फळे 1.2 सेमी किंवा त्याहून अधिक लांब आणि मांसल असतात.

जामुनच्या बियांचा वापर विशेषतः मधुमेहाच्या उपचारात केला जातो. काठ-जांबूच्या सालाने शारीरिक ताकद वाढण्याबरोबरच लैंगिक क्षमताही वाढते. भुई-जांबू पोटातील जंत मारते आणि सांधेदुखीमध्येही फायदेशीर आहे. त्याची फळे सुवासिक आणि गोड असतात.

पांढऱ्या जांबुच्या देठाची साल रक्तविकार, जुलाब आणि जंत दूर करण्यास मदत करते. क्षुद्र-जंबूचा उपयोग कफ-पित्त दोष, हृदयरोग सुधारण्यासाठी आणि शारीरिक शक्ती वाढवण्यासाठी केला जातो. याच्या फळाचे सेवन केल्याने शरीरातील जळजळ शांत होते.

• ड्रॅगन फळाची संपूर्ण माहिती

वेगवेगळ्या भाषांमध्ये जामुनचे नाव (Jamun name in different languages)

बेरीचे वनस्पति नाव सिझिजियम क्युमिनी (लिन.) स्कील्स आहे. (Syzygium cumini) Syn-Eugenia jambolana Lam. आहे, आणि ते Myrtaceae (Myrtaceae) कुटुंबातील आहे. जामुनला जगभरात अनेक नावांनी ओळखले जाते, ते खालीलप्रमाणे:-

• संस्कृतमध्ये जामुनचे नाव – फलेंद्र, राजजंबू, महाफळा, सुरभिपत्र, महाजंबू, जंबू;
• जामुनचे नाव- मोठा जामुन, फडेना, फलेंद्र, रज्जामुन;
• आसामीमध्ये जामुनचे नाव – जामू (जमु);
• उर्दूमध्ये जामुनचे नाव – जामन (जमन);
• उडियामध्ये जामुनचे नाव – जामो, भुतोजामो;
• कोकणीमध्ये जामुनचे नाव – जांबोल;
• कन्नडमध्ये जामुनचे नाव- जंबुनेराले, नराला;
• गुजरातीमध्ये जामुनचे नाव – जांबू, झांबुडी;
• तेलगूमध्ये जामुनचे नाव – नेरेडू, जांबुवू;
• तामिळमध्ये जामुनचे नाव – नवल, संबल;
• बंगालीमध्ये जामुनचे नाव – जाम, कलाजम;
• नेपाळीमध्ये जामुनचे नाव – कालो जामुन;
• पंजाबीमध्ये जामुनचे नाव – जामूल (जामूल);
• जामुनचे नाव – जांभूळ, जामन, राजाजांबुला;
• मल्याळममध्ये जामुनचे नाव – नेव्हल, पेरिन्नरल
• इंग्रजीमध्ये जामुनचे नाव (इंग्रजीमध्ये जामुन) – काळा मनुका, जांबोलन मनुका, जांभूळ झाड.

जामुनचे फायदे आणि उपयोग (Benefits and Uses of Jamun?)

आतापर्यंत तुम्ही जामुनच्या फायद्यांबद्दल वाचले असेल, पण ते विविध आजारांवर कसे काम करते, चला त्याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया-

• नाशपाती फळाची संपूर्ण माहिती

पुरळ दूर करण्यासाठी जामुनचे फायदे (Benefits of Jamun for Pimples in Marathi)

जामुनचा रस पिंपल्स कमी करण्यासाठी वापरला जातो. यासाठी जामुन किंवा त्याच्या पानांचा रस त्वचेवर लावल्याने त्वचेवर जास्तीचे तेल येण्यापासून बचाव होतो, ज्यामुळे मुरुमांसारख्या समस्यांपासून आराम मिळतो.जामुनमध्ये तुरट गुणधर्म असल्यामुळे त्वचेच्या विकारांवर ते लावल्यास फायदा होतो. बाहेरून. योग्यरित्या वापरले जाते.

डोळे आणि त्वचेसाठी जामुन फायदेशीर (Berries are beneficial for eyes and skin)

त्वचेचे आजार बरे करण्यासाठी जामुनचा वापर अंतर्गत आणि बाह्य दोन्ही प्रकारे केला जाऊ शकतो. जामुनची साल उत्तम रक्त शुद्ध करणारे आहे, जे रक्त शुद्ध करते आणि त्वचा रोग बरे करते, तसेच बाहेरून वापरल्याने जामुनच्या तुरटपणामुळे त्वचेच्या रोगांवर फायदेशीर ठरते, यामुळे जामुनचा रस त्वचेवर लावल्याने आराम मिळतो. पिंपल्ससारख्या विकारांपासून. मधुमेहामुळे डोळ्यांना होणारे नुकसान टाळण्यासाठीही जामुन वापरता येते.

• चमत्कारी फळाची संपूर्ण माहिती

डोळ्यांच्या आजारांवर  उपचार करण्यासाठी जामुनचे फायदे (Benefits of Jamun for treating eye diseases)

लहान मुले असोत की प्रौढ, प्रत्येकाला डोळ्यांशी संबंधित समस्या असतात. डोळ्यांशी संबंधित अनेक प्रकारचे विकार आहेत, जसे की डोळा दुखणे. त्यात तुम्ही जामुन वापरू शकता. 400 मिली पाण्यात जामुनची 15-20 कोमल पाने शिजवा. हा उष्मा एक चतुर्थांश उरला की डोळे धुवावेत. ते फायदेशीर आहे.

 मोतीबिंदू रोगात जामुनचे फायदे (Benefits of berries in cataract disease)

अनेकांना मोतीबिंदूची समस्या असते यामध्ये जामुन खूप उपयुक्त आहे. जांभूळाची भुकटी मधात चांगली मिसळा. प्रत्येकी तीन ग्रॅमच्या गोळ्या कराव्यात. दररोज सकाळी आणि संध्याकाळी 1-2 गोळ्या खा. या गोळ्या मधात बारीक करून मस्कराप्रमाणे लावा. यामुळे मोतीबिंदूमध्ये फायदा होतो.

कानाच्या आजारात जामुनचे फायदे (Benefits of jamun in ear disease)

काहीवेळा जखमेवर किंवा इतर कारणांमुळे कानातून पू येणे सुरू होते. यासाठी जामुन फळाची दाणे मधात भिजवा. याचे 1-2 थेंब कानात टाकल्याने कानातील प्रवाह बंद होतो.

• क्विनोआ फळाची संपूर्ण माहिती

 दातदुखीवर उपचार करण्यासाठी जामुनचे उपयोग (Uses of jamun to treat toothache)

दातांच्या कोणत्याही समस्येवर बेरी फायदेशीर असतात. जांभूळाच्या पानांची राख करून घ्यावी. दातांवर आणि हिरड्यांवर घासल्याने दात आणि हिरड्या मजबूत होतात. जामुनच्या पिकलेल्या फळांचा रस तोंडात भरून नीट ढवळून स्वच्छ धुवा. यामुळे पायोरिया बरा होतो.

जामुन  तोंडाचे व्रण बरे करते (Jamun cures mouth ulcers)

अनेकदा खाण्याच्या सवयींमध्ये बदल झाल्यास तोंडात फोड येतात. जामुनच्या पानांच्या रसाने कुस्करल्याने तोंडाच्या अल्सरमध्ये आराम मिळतो. 10-15 मिली जामुन फळांचा रस नियमितपणे घ्या. यामुळे घशाचे आजारही बरे होतात.

यासोबतच घशात जामुनच्या झाडाची साल 1-2 ग्रॅम चूर्ण घ्या. पावडरचे मधासोबत सेवन केल्याने आराम मिळतो.

डायरियाशी लढण्यासाठी जामुन फळ (Jamun fruit to fight diarrhea)

जुलाब वारंवार होत असल्यास जामुनच्या पानांचा 5 – 10 मिली रस तयार करावा. 100 मिली बकरीच्या दुधात मिसळून प्या. जुलाबात हे फायदेशीर आहे.

• बेल फळाची संपूर्ण माहिती

आमांश मध्ये जामुनचे फायदे (Benefits of jamun in dysentery)

अनेकदा मसालेदार अन्न खाल्ल्याने किंवा इतर कारणांमुळे आमांशाची समस्या उद्भवते. आमांशात अतिसारासह रक्त येऊ लागते. 10 मिली जामुन सालाचा रस काढा. शेळीचे दूध समान भागांमध्ये मिसळून प्या. त्याचा फायदा होतो.

2-5 ग्रॅम जामुन झाडाची साल पावडर 2 चमचे मधात मिसळा. ते 250 मिली दुधासह प्या. आमांश मध्ये फायदेशीर आहे.

जामुनच्या झाडाची 10 ग्रॅम साल 500 मिली पाण्यात शिजवून घ्यावी. एक चतुर्थांश शिल्लक असताना प्या. यामुळे आमांशात फायदा होतो. हे डेकोक्शन दिवसातून 3 वेळा 20-30 मिली प्रमाणात घेतले पाहिजे.

उलटीपासून आराम मिळवण्यासाठी जामुनचे फायदे (Benefits of Jamun for Relief from Vomiting)

वारंवार उलट्या होत असल्यास, आंबा आणि जामुनची कोमल पाने समान प्रमाणात किंवा प्रत्येकी 20 ग्रॅम घ्या. 400 मिली पाण्यात शिजवा. डेकोक्शनचा एक चतुर्थांश उरला की तो थंड करून प्या. यामुळे उलट्या थांबतात.

मूळव्याधच्या दुखण्यामध्ये बेरी फायदेशीर (Jamun will provide relief from piles)

मूळव्याध किंवा मूळव्याध असल्यास जामुनच्या मऊ कळ्यांच्या 20 मिली रसात थोडी साखर मिसळा. हे दिवसातून तीन वेळा प्यायल्याने मूळव्याधातील रक्तस्त्राव थांबतो.

250 मिली गाईच्या दुधात 10 ग्रॅम जामुनची पाने भिजवा. हे सात दिवस सकाळ, दुपार आणि संध्याकाळी प्यायल्याने मूळव्याधातील रक्तस्त्राव थांबतो.

• सीताफळ फळाची संपूर्ण माहिती

 यकृताच्या आजारात जामुनचे फायदे (Benefits of jamun in liver disease in Marathi)

प्लीहा किंवा यकृतामध्ये सूज असल्यास जामुन फळाचा रस 10 मिली घ्यावा. यातून फायदा होतो. प्लीहा आणि यकृताच्या वाढीच्या विकारांवर दररोज 10 मिली जामुन व्हिनेगर घेतल्याने खूप फायदा होतो.

काविळीसाठी जामुनचे फायदे (Benefits of Jamun for Jaundice in Marathi)

कावीळ झाल्यास बेरीचे सेवन करा. जामुनच्या 10-15 मिली रसात 2 चमचे मध मिसळा. कावीळ, अशक्तपणा आणि रक्ताच्या विकारात याचे सेवन केल्याने फायदा होतो.

जामुन खडे बरे करते (Benefits of Jamun in Kidney Stone Treatment in Marathi)

तुम्हाला खडे किंवा किडनी स्टोन असल्यास बेरीचे सेवन करा. पिकलेल्या जामुनचे फळ खाल्ल्याने दगड वितळतो आणि बाहेर येतो.

जामुनच्या 10 मिली रसात 250 मिलीग्राम रॉक मीठ मिसळा. काही दिवस दिवसातून 2 – 3 वेळा प्यायल्याने मूत्राशयातील खडे फुटून बाहेर पडतात.

जामुनच्या झाडाची 10-15 ग्रॅम मऊ पाने बारीक करून पेस्ट बनवा. काळी मिरी पावडरचे 2 – 3 तुकडे शिंपडा आणि मिक्स करा. सकाळ संध्याकाळ याचे सेवन केल्याने लघवीद्वारे दगड बाहेर पडतात. किडनी स्टोनसाठी हा एक उत्तम उपचार आहे.

जामुन पावडर मधुमेहामध्ये फायदेशीर आहे (Benefits of jamun in diabetes control in Marathi)

मधुमेहामध्ये जामुन फळाचे सेवन करणे खूप फायदेशीर आहे. 100 ग्रॅम जामुनची मुळं स्वच्छ करून 250 मिली पाण्यात बारीक करा. त्यात 20 ग्रॅम साखर मिठाई घाला आणि सकाळी आणि संध्याकाळी जेवण करण्यापूर्वी प्या. मधुमेहामध्ये हे फायदेशीर आहे.

1 भाग जांभूळ बियाणे, 1 भाग शुंथी पावडर आणि 2 भाग गुळाची पूड मिक्स करा. ते बारीक करून कापडाने गाळून घ्या. हे मिश्रण कोरफड किंवा कोरफडीच्या रसात बुडवून बेरीसारख्या गोळ्या बनवा. 1-1 गोळी दिवसातून तीन वेळा मधासोबत घेतल्याने मधुमेहात फायदा होतो.

जामुनच्या 300-500 मिलीग्राम बिया सुकवून त्याची पावडर बनवून दिवसातून तीन वेळा घेतल्यास मधुमेहात फायदा होतो.

जामुनची 250 ग्रॅम पिकलेली फळे 500 मिली उकळत्या पाण्यात टाका. थोडा वेळ उकळू द्या. थंड झाल्यावर फळे मॅश करून कापडाने गाळून घ्या. हे रोज तीन वेळा प्यायल्याने मधुमेह आणि धातूच्या आजारात फायदा होतो.

जामुनची मोठी फळे उन्हात वाळवून पावडर बनवावी. या पावडरचे 10 ते 20 ग्रॅम दिवसातून 3 वेळा सेवन केल्यास मधुमेहामध्ये फायदा होतो.

जांभूळाच्या सालाची राख हे मधुमेहावर उत्तम औषध आहे. राख 625 मिलीग्राम ते 2 ग्रॅम पर्यंत असते.

हे खा. दिवसातून 2 वेळा याचे सेवन केल्याने लघवीत साखर येणे थांबते.

सिफिलीसमध्ये जामुनचे फायदे (benefits of berries in syphilis)

सिफिलीस रोगातही जामुनचे फायदे घेता येतात. सिफिलीसने बाधित भागावर जामुनच्या पानांपासून शिजवलेले तेल लावा. यामुळे आराम मिळतो.

दाद दूर करण्यासाठी जामुनचे फायदे (Jamun Beneficial in Ringworm in Marathi)

दाद, खाज येणे इत्यादी त्वचेचे विकार दूर करण्यासाठीही जामुनचा वापर केला जातो. यासाठी जामुनची साल वापरली जाते, जी उत्तम रक्त शुद्ध करते. याने रक्त शुद्ध होते आणि त्वचारोग दूर होतात. जामुनचा रस प्रभावित भागावर लावल्याने आराम मिळतो कारण त्यात तुरट गुणधर्म असतात जे ओलावा दूर ठेवण्यास मदत करतात.

सांधेदुखीपासून आराम मिळवण्यासाठी जामुनचे फायदे (Benefits of Jamun to relieve joint pain)

सांधेदुखीचा त्रास कमी करण्यासाठी जामुनचे मूळ उकळून बारीक करून घ्यावे. सांध्यांवर चोळल्याने सांधेदुखीत आराम मिळतो.

जामुन व्रण बरे करतो (berries heal ulcers)

जखमेच्या किंवा व्रणाच्या बाबतीत, बेरी अशा प्रकारे वापरल्या जाऊ शकतात: –

• जामुनच्या झाडाची साल बारीक करून जखमेवर शिंपडल्यास जखम लगेच बरी होते.
• जामुनच्या 5-6 पानांचा चुरा लावल्याने जखमेतून पू बाहेर येतो आणि जखमा बऱ्या होतात.
• जांभूळाची 8-10 पाने ग्रासलेल्या भागावर लावल्याने आगीमुळे होणारे पांढरे डाग नाहीसे होतात.
• चपलामुळे पायात जखम झाली असेल तर बेरीचे दाणे पाण्यात बारीक करून लावावे. यामुळे रोग बरा होतो.
• Berries च्या स्टेम उकळत्या करून एक decoction करा. याने जखम धुतल्यास जखम लवकर भरण्यास मदत होते.

जामुनचे  रक्तस्रावाचे फायदे (Benefits of Jamunche Bleeding in Marathi)

नाक-कान किंवा इतर अवयवातून रक्तस्त्राव होण्याच्या समस्येला रक्तपित्त म्हणतात. अशा प्रकारे जामुन फळाचे सेवन करावे. जामुनच्या पानांचा 5-10 मिली रस दिवसातून तीन वेळा घ्या. जेवणापूर्वी नियमित सेवन केल्यास रक्त पित्तामध्ये फायदा होतो.

एक चमचा जामुनची साल एका ग्लास पाण्यात रात्रभर भिजत ठेवा. सकाळी मॅश करून गाळून घ्या. अशा प्रकारे तयार केलेल्या बर्फात मध मिसळून प्यायल्याने रक्त पित्तामध्ये फायदा होतो.

प्राण्यांच्या चाव्याव्दारे होणाऱ्या जखमांवर  जामुन हे अ‍ॅनिमल बाइटसाठी फायदेशीर आहे.

हानिकारक प्राण्यांच्या चाव्याव्दारे विष शरीरात पसरू लागते आणि ते जीवघेणे देखील असू शकते. जामुनची पाने पाण्यात बारीक करून घ्या. हे मिश्रण प्यायल्याने विषाचा प्रभाव कमी होतो.

जामुनच्या वाळलेल्या बिया बारीक करा. त्याचे 10 ग्रॅम प्रमाणात सेवन करा. हे ठेचलेल्या दगडाचे विषारी परिणाम बरे करते.

जामुन कसे वापरावे? (How to use Jamun Marathi?)

रोगासाठी जामुन वापरण्याची आणि वापरण्याची पद्धत आधीच स्पष्ट केली आहे. तुम्ही जर एखाद्या विशिष्ट आजाराच्या उपचारासाठी जामुन वापरत असाल तर आयुर्वेदिक डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

10-20 मिली – जामुन रस

3-5 ग्रॅम पावडर

50-100 मिली डेकोक्शन

ब्लॅक बेरीचे दुष्परिणाम (black berry side effects)

जामुनचे पिकलेले फळ जास्त प्रमाणात खाल्ल्याने पोट आणि फुफ्फुसाचे नुकसान होऊ शकते. ते उशिरा पचते, कफ वाढतो आणि फुफ्फुसाचे विकार होतात. ते जास्त खाल्ल्याने तापही येतो. त्यात मीठ मिसळून खावे.

FAQ