संत गाडगे बाबा यांची संपूर्ण माहिती Sant Gadge Baba Information In Marathi

Sant Gadge Baba Information In Marathi | संत गाडगे बाबा जीवनचरित्र, माहिती, सुरुवातीचे जीवन, बालपण, समाज सुधारक, आयुष्य, दासा सूत्र संदेश, संक्षिप्त चरित्र.

संत गाडगे बाबा यांची संपूर्ण माहिती Sant Gadge Baba Information In Marathi

गाडगे महाराज, ज्यांना संत गाडगे महाराज किंवा संत गाडगे बाबा म्हणूनही ओळखले जाते, ते भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील एक भारतीय धर्मगुरू-संत आणि समाजसुधारक होते जे 23 फेब्रुवारी 1876 ते 20 डिसेंबर 1956 पर्यंत जगले. त्यांनी अत्यंत गरिबीत जगणे निवडले आणि प्रवास केला. अनेक ठिकाणी, जिथे त्यांनी सामाजिक न्यायाचा प्रचार केला आणि सुधारणा सुरू केल्या, विशेषतः स्वच्छता क्षेत्रात. भारतातील सामान्य लोकांकडून त्यांची प्रशंसा होत आहे आणि अनेक राजकीय पक्ष आणि गैर-सरकारी गटांसाठी ते प्रेरणास्थान म्हणून काम करतात.

Sant Gadge Baba Biography | संत गाडगे बाबा यांची माहिती

नाव	डेबूजी झिंगराजी जानोरकर
वडिल	झिंगराजी राणोजी जानोरकर
आई	सखुबाई झिंगराजी जणोरकर
जन्म	23 फेब्रुवारी 1876
जन्मस्थान	अमरावती जिल्ह्यातील शेंडगाव
मृत्यू	20 डिसेंबर 1956
नागरिक	भारतीय
मातृभाषा	मराठी भाषा

डेबूजी जिंगराजी जानोरकर हे संत गाडगे महाराजांचे पूर्ण नाव होते. त्यांच्या आईचे नाव सखुबाई जिंगराजी जानोरकर आणि वडिलांचे नाव झिंगराजी राणोजी जानोरकर होते. समाजसुधारक गाडगे महाराज यांनी शास्त्रोक्त पद्धतीचा वापर केला.

त्यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य शोषित आणि पीडितांना मदत करण्यासाठी वाहून घेतले. त्यांच्या कीर्तनाने लोकांच्या प्रबोधनाला हातभार लावला. ते आपल्या कीर्तनातून समाजातील परंपरावाद आणि ढोंगीपणाचा निषेध करत असत. गाडगेबाबांनी शिक्षणाचे मूल्य लोकांना पटवून देताना नैतिकता आणि स्वच्छतेचा पुरस्कार केला.

संत गाडगे महाराज यांची माहिती

गाडगे महाराज हे एक संत होते ज्यांना देव कोण आहे याची स्पष्ट जाण होती आणि ज्यांनी अज्ञान, अंधश्रद्धा आणि अपवित्रता नष्ट करण्यासाठी अथक परिश्रम घेतले ते वंचित आणि निराधारांच्या भौतिक आणि आध्यात्मिक उन्नतीसाठी. तीर्थी धोंडापाणी देव रोकडा सज्जनी यांच्या मते, गाडगेबाबा हे दीनदुबळ्या, वंचित, अनाथ आणि अपंगांना मदत करणारे एक प्रसिद्ध संत आहेत.

जनतेच्या देणग्या घेऊन, माणसात देव शोधणाऱ्या या संताने महाराष्ट्रभर विविध ठिकाणी धर्मशाळा, अनाथाश्रम, आश्रम आणि अनाथांसाठी शाळा सुरू केल्या. वंचित, दुर्बल, आणि अनाथ हे त्यांचे दैवत होते. गाडगेबाबा हे या देवतांचे सर्वात रसिक असायचे.

संत गाडगेबाबा यांचे सुरुवातीचे जीवन (बालपण)

अमरावती जिल्ह्यातील शेंडगाव येथे गाडगे महाराजांचा जन्म झाला. डेबूजी जिंगराजी जानोरकर हे त्यांचे पूर्ण नाव. मूर्तिजापूर तालुक्यातील दापुरे येथे त्यांच्या मामाच्या घरी त्यांचे संगोपन केले. मामाच्या मालकीची मोठी शेती. त्यांना नेहमीच शेतीची आवड होती, विशेषतः पशुधनाची काळजी घेणे. परीट जिंगराजी हे त्यांचे वडील. डेबूजींना त्यांची आई सखुबाई यांनी हे नाव दिले होते.

डेबूजीचे वडील लहान असतानाच मद्यपानामुळे वारले. कुटुंबाची आर्थिक स्थिती हलाखीची असल्याने त्यांना लहान मुलांप्रमाणे गुरेढोरे, नांगर आणि शेतात काम करण्यास भाग पाडले गेले. त्यांना त्याचा व्यवसाय खूप आवडला. स्वच्छता हे त्यांचे कौशल्य होते. डेबूजीने किशोरवयातच लग्न केले. त्यांना चार मुली झाल्या. तथापि, त्यांना फारशी सांसारिक सुखे नव्हती. समाज सुधारण्याच्या एकमेव उद्देशाने त्यांनी घर सोडले.

संत गाडगेबाबा समाजसुधारक

गाडगे महाराज हे समाजसुधारक होते ज्यांनी वंचित आणि निराधारांमधील अज्ञान, अंधश्रद्धा आणि घाण दूर करण्यासाठी लढा दिला. दुर्बल, निराधार, अनाथ, अपंग यांना मदत करणारे अद्भूत संत गाडगेबाबा म्हणतात, “तीर्थी धोंडापाणी देव रोकडा सज्जनी.” मंदिरात जाऊ नका, मूर्तीपूजा करू नका, पगारी सावकारांकडून पैसे घेऊ नका, काटकसरीने वागू नका, देवदेवस्की, पोथी-पुराण, मंत्र-तंत्र, किंवा चमत्कारांवर विश्वास ठेवू नका. आयुष्यभर त्यांनी इतरांना शिकवले. माणसात देव शोधणाऱ्या या संताने संपूर्ण महाराष्ट्रात अनाथाश्रम, आश्रम, विद्यालये, धर्मशाळांची स्थापना केली. दुर्बल, अपंग, अनाथ हे त्यांचे रंजले-गांजले आणि दिनाचे दैवत होते.

संत गाडगे बाबा आयुष्य

समाजातील अज्ञान, अंधश्रद्धा, अतार्किक कल्पना, विघातक प्रथा यांचे उच्चाटन करण्यासाठी त्यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य व्यतीत केले. त्याचा परिणाम म्हणून त्यांनी कीर्तनाचा मार्ग निवडला. ते कीर्तनादरम्यान श्रोत्यांना त्यांचे अज्ञान, दुर्गुण, दोष याकडे लक्ष वेधण्यासाठी अनेक प्रश्न विचारत असत. त्यांचे प्रवचनही तितकेच स्पष्ट आणि गुंतागुंतीचे होते. त्यांच्या कीर्तनात ते चोरी करणे, पगारी सावकारांकडून पैसे घेणे, व्यसनात गुंतणे, देव किंवा धर्माच्या नावाखाली प्राणी मारणे आणि अस्पृश्यता आणि जातीय पूर्वग्रह पाळणे याविरुद्ध सल्ला देत असत.

देव दगडात नसून माणसांमध्ये आहे हे सरासरी लोकांना समजावे यासाठी त्यांनी प्रयत्न केले. संत तुकाराम महाराज हे त्यांचे गुरू मानले गेले. मी कोणाचा गुरु नाही आणि माझा कोणी शिष्य नाही, असे ते नेहमी म्हणायचे. ग्रामीण बोली, प्रामुख्याने वऱ्हाडी बोलीचा वापर करून ते असंस्कृत, अज्ञानी लोकांच्या शब्दात बोलत असत. याव्यतिरिक्त, गाडगे बाबा वारंवार संत तुकारामांचे एकसारखे अभंग वापरत.

“संत गाडगे बाबांचा दासा सुत्री संदेश“

भुकेले = अन्न

तहानलेला = पाणी

गरजू = कपडे

गरीब मुला-मुलींना = शिक्षणासाठी मदत

बेघर = निवारा

अंधांना, अपंगांना = औषध

बेरोजगार = रोजगार

प्राणी आणि पक्षी, मुके प्राणी = निवारा

गरीब तरुण आणि तरुणी = विवाह

दुःखी आणि निराशांसाठी = धैर्य

गरीब = शिक्षण

आजचा मौद्रिक धर्म आहे! ही ईश्वराची खरी उपासना आणि आराधना आहे.

संत गाडगे बाबा यांचे संक्षिप्त चरित्र

• कीर्तनाच्या माध्यमातून गाडगे महाराजांनी अनाममोचन (विदर्भ) गावात लोकशिक्षणाचे कार्य सुरू केले.
• अनरामोचन येथे त्यांनी “लक्ष्मीनारायण” मंदिर उभारले.
• पूर्णा नदीवर 1908 मध्ये घाट बांधण्यात आला.
• 1925: मूर्तिजापूरमध्ये गोरक्षक म्हणून काम करताना शाळा आणि धर्मशाळा बांधली.
• चोखामेळा धर्मशाळा पंढरपूर येथे 1917 मध्ये बांधण्यात आली.
• “मी कोणाचा शिक्षक नाही आणि कोणीही माझा अनुयायी नाही,” असे म्हणून त्यांनी कोणत्याही पंथाचा प्रचार करण्यास नकार दिला.
• 8 फेब्रुवारी, इसवी सन 1952 मध्ये त्यांनी “श्री गाडगे बाबा मिशन” ची स्थापना केली आणि संपूर्ण महाराष्ट्रात शाळा आणि धर्मशाळा उघडल्या.
• 1932 मध्ये अनाममोचनचे सदावर्त संत गाडगे बाबा सुरू झाल्यानंतर गाडगे महाराजांनी कीर्तनातून जनजागृतीचा मार्ग अवलंबला.
• गाडगे महाराजांचे ‘गोपाला गोपाला देवकीनंदन गोपाला’ हे भजन होते. त्यांच्या जीवनावर आधारित देवकीनंदन गोपाला हा चित्रपटही प्रदर्शित झाला आहे. मन्ना डे यांनी ‘गोपाला गोपाला देवकीनंदन गोपाला’ हे गाणे सादर केले.
• गाडगे बाबांबद्दल आचार्य अत्रे म्हणाले, ‘जंगलात सिंह दिसला पाहिजे, जंगलात हत्ती दिसला पाहिजे आणि गाडगे बाबा कीर्तनात दिसले पाहिजेत.
• 1 फेब्रुवारी 1905 रोजी पहाटे 3 वाजता घर सोडले.
• 1921 मध्ये पंढरपूरमध्ये कायमस्वरूपी मराठा धर्मशाळा सुरू केली.
• 1 मे 1923 रोजी आई सखुबाई यांचे निधन झाले.
• एकुलता एक मुलगा गोविंदा यांचे 5 मे 1923 रोजी निधन झाले.
• कर्मवीर भाऊराव पाटील आणि संत गाडगे बाबा यांची 1926 मध्ये एका कार्यक्रमाचा भाग म्हणून भेट झाली.
• नाशिकमध्ये 1932 मध्ये सदावर्त सुरू केले.
• 1931 मध्ये वरवंडे येथे गाडगे बाबांच्या प्रबोधनाने पशुहत्या थांबवली.
• गांधी जी आणि गाडगे बाबा यांची पहिली भेट वर्धा येथे 27 नोव्हेंबर 1935 रोजी झाली.
• बाबासाहेब आंबेडकर यांना 14 जुलै 1949 रोजी सुपूर्द केलेल्या डॉ.
• 1952 – पंढरपूर येथे झालेल्या कीर्तन परिषदेत त्यांनी कीर्तनकारांना अस्पृश्यता निर्मूलनासाठी कठोर भूमिका घेऊन दलितांच्या मदतीसाठी पुढाकार घेण्याचे प्रामाणिक आवाहन केले.
• कराडमध्ये रयत शिक्षण संस्थेचे संस्थापक कर्मवीर भाऊराव पाटील यांनी 1954 मध्ये सदगुरू गाडगे महाराज विद्यालयाची स्थापना केली.
• गाडगे बाबा, मुंबईतील जे.जे. धर्मशाळा, रूग्णालयातील रूग्णांच्या कुटुंबांना घरे उपलब्ध करून देण्यासाठी 1954 मध्ये बांधण्यात आली होती.
• कर्मवीर भाऊराव पाटील व गाडगे बाबा डॉ.पंजाबराव देशमुख यांचे सहकार्य लाभले.
• डॉ.आंबेडकरांनी त्यांना गुरुस्थानी मानले.

FAQ