Maharashtra Information In Marathi | महाराष्ट्राविषयी संपूर्ण माहिती नमस्कार मित्रांनो स्वागत आहे तुमचं. आज आपण या लेखामध्ये महाराष्ट्राविषयी मराठीत संपूर्ण माहिती जाणून घेणार आहोत. तर तुम्ही हया लेखला शेवटपर्यंत वाचा. जेणेकरून तुम्हाला महाराष्ट्र बद्दल संपूर्ण माहिती व्यवस्थितपणे समजेल.
महाराष्ट्र विषयी संपूर्ण माहिती Maharashtra Information In Marathi
मित्रांनो आपला महाराष्ट्र सर्वात बेस्ट राज्य आहे असे आपण म्हणत असतो आणि ते खरंच आहे. कारण या ठिकाणी खूप विविध आपल्याला पाहायला मिळते. महाराष्ट्र छत्रपती शिवाजी महाराज, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, महात्मा ज्योतिबा फुले इत्यादी अनेक महान लोकांमुळे आणि इतिहास कारा मुळे महाराष्ट्र पाहण्यासाठी देशी विदेशातील लोक भेटी देत असतात.
मित्रांनो तर आपण ह्या लेख मध्ये महाराष्ट्र विषयी अनेक माहिती जाणून घेणार आहोत. जे आपल्याला माहित नाही तर चला जाणून घेऊया महाराष्ट्र बद्दल.
मित्रांनो महाराष्ट्र हे जनसंख्या आणि क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने भारतातील तिसरे सर्वात मोठे राज्य आहे. महाराष्ट्र मध्ये अधिक तर औद्योगिक क्षेत्र आहेत यामुळे महाराष्ट्राला स्वप्नांची नगरी म्हणून संबोधित केले जाते. कारण या ठिकाणी लोक रोजगार मिळवण्यासाठी येत असतात. हेच कारण आहे की महाराष्ट्र ही देशाची आर्थिक राजधानी आहे महाराष्ट्र मधील मुंबई आणि पुणे हे शहर सर्वात मोठे शहर आहेत आणि यामधील पुणे शहर 6 वे सर्वात मोठे शहर आहे.
| राज्याचे नाव | महाराष्ट्र |
| स्थापना | 1 मे 1960 |
| मुख्यमंत्री | एकनाथराव शिंदे (2022) |
| भाषा | मराठी |
| लोकसंख्या | 112,374,333 (2011 च्याजनगणनेनुसार) |
| जिल्हे | 36 |
| राजधानी | मुंबई |
| उपराजधानी | नागपूर |
महाराष्ट्राचा इतिहास (History of Maharashtra in Marathi)
मित्रांनो महाराष्ट्र राज्याच्यास्थापनेचेश्रेय छत्रपती शिवाजी महाराज यांना जातं. कारण त्यांच्याप्रयसमुळेच महाराष्ट्र हा भारताचा एक प्रदेश बनलेला आहे. अठराव्या शताब्दी मध्ये मराठा साम्राज्य मध्ये संपूर्ण पश्चिम मध्ये भारत आणि उत्तर पूर्वचे मोठ्या भागांना समाविष्ट करण्यात आले आहे.
ब्रिटिश शासन काळाच्या दरम्यान महाराष्ट्राला बॉम्बेची प्रेसिडेन्सी प्रशासकीय प्रांत म्हणून ओळखले जात असे. जेव्हा 1947 मध्ये भारताला स्वातंत्र्य मिळाले होते. त्याच्या काही वर्षानंतर बॉम्बेला राज्य बनवण्यात आले.
1 नोव्हेंबर 1956 ला भाषेच्या आधारावर राज्यांचे पुनर्गठण करून मध्य प्रदेशाच्या काही ईशान्य बॉम्बे मध्ये समाविष्ट करण्यात आले आणि याचे उत्तर पूर्व भागला हैदराबाद पासून हटवण्यात आले.परंतु तेव्हाही बॉम्बे च्या उत्तरी भागामध्ये गुजराती बोलणाऱ्या लोकांची संख्या जास्त होती. परंतु दक्षिण भाग मध्ये मराठी बोलणाऱ्या लोकांची संख्या अधिक होती.
दोन्ही भाषांचे समूहाने स्वतःला वेगळे स्थापित करण्याचे मांग ठेवली. ज्याला 1 मे 1960 ला स्वीकार केले गेले आणि बॉम्बेला दोन भागांमध्ये विभाजित केले गेले. याच्या उत्तरभागला गुजरात आणि दक्षिणभागला महाराष्ट्र म्हटले जाते. बॉम्बेला महाराष्ट्राची राजधानी ठेवण्यात आले आणि 1995 मध्ये याचे नाव बदलले गेले आणि याला मुंबई या नावाने बोलू लागले.
महाराष्ट्राची लोकसंख्या (Population of Maharashtra)
2011 च्या जनगणनेनुसार महाराष्ट्राची लोकसंख्या 112,374,333 आहे. यामध्ये पुरुषांची संख्या 58,243,056 आहे तिथेच महिलांची संख्या 54,131,277 आहे. जनसंख्येच्या दृष्टीने महाराष्ट्र भारताचे दुसरे सर्वात मोठे राज्य आहे.
या ठिकाणी राहणाऱ्या लोकांची अधिकतर लोकसंख्या मराठी हिंदू आहेत. जे 83% आहेत आणि महाराष्ट्र मध्ये दुसरे दुसरा मोठा धर्म इस्लाम आहे. जो की 13% आहे. राज्यामध्ये या व्यतिरिक्त बौद्ध, जैन, सिख, ईसाई धर्माचे लोकसुद्धा राहत असतात.
महाराष्ट्र चे अन्न आणि पेय (Food of Maharashtra)
मित्रांनो महाराष्ट्राचे अन्न आणि प्रिया स्वतःमध्ये काय अद्वितीय आहे. येथे तुम्हाला प्रमुख पदार्थ मध्ये मालपुआ, फिरणी, गरम पोहे, चॉकलेट, चाट, दही बटाटा, वडा पाव, साबुदाणा, बडा पापडी ई. इथे मुख्य पदार्थ वगैरे खायला मिळतील.
महाराष्ट्रातील प्रमुख मंदिरे (Famous Temples of Maharashtra)
मित्रांनो महाराष्ट्राला संतांची भूमी म्हणून सुद्धा ओळखले जाते. या मागचे कारण आहे की येथे दरवर्षी वेगवेगळे धार्मिक सामाजिक व सांस्कृतिक सणांचे आयोजन केले जाते. हा सांग बहुतेक येथील विशेष मंदिरांमध्ये साजरा केला जातो.
महाराष्ट्राच्या प्रमुख मंदिरांमध्ये मुंबादेवी मंदिर, कैलास मंदिर, सिद्धिविनायक मंदिर, एलिफंटा गुफा , गिरजा माता, विनायकमंदिर, बालाजी मंदिर, साईबाबा मंदिर, मुक्ती धाम मंदिर आणि कपालेश्वर मंदिर सारख्या मंदिरांचा यामध्ये समावेश आहे.
महाराष्ट्राचे पोशाख (Traditional dress of Maharashtra)
तसे, जागतिकीकरणानंतर महाराष्ट्राच्या पारंपरिक वेशभूषेत फरक पडला आहे. आता इथल्या लोकांनाही वेस्टर्न कपडे घालायला आवडतात. पण महाराष्ट्रात आजही अशी अनेक क्षेत्रे अस्तित्वात आहेत. जिथे पारंपारिक पोशाख परिधान केला जातो. खरे तर महाराष्ट्रातील स्त्रिया मराठी साडी नेसतात.
महाराष्ट्रातील महिलांच्या साडीचे वैशिष्ट्य म्हणजे ही साडी 9 यार्डांची आहे. जी नऊवारी साडी म्हणून ओळखली जाते.ही साडी धोतराशी मिळती जुळती असते. तर इथले पुरुष पारंपरिक धोतर आणि शर्ट घालतात. याशिवाय महाराष्ट्रातील पुरुषही डोक्यावर पगडी किंवा पट्टी बांधतात. सणासुदीत ते चुरीदार, पायजमा, आचकानही घालतात.
महाराष्ट्र के प्रमुख सण (Maharashtra Festivals)
महाराष्ट्रात वर्षभर अनेक सण साजरे केले जातात, त्यात होळी,बुद्ध जयंती, राम नवमी, गुढीपाडवा, अक्षय तृतीया, वट पौर्णिमा, रमजान, दसरा, नवरोज किंवा पारशी नववर्ष, रंग-पंचमी, सावित्री व्रत इत्यादींचा समावेश होतो. याशिवाय महाराष्ट्रात पोळा सण साजरा केला जातो.
पोळा सणात शेतकरी आपल्या बैलांना सजवतात आणि त्यांच्या गावागावात आणि शहरातील रस्त्यांवर स्वार करतात.याशिवाय गणेशोत्सव साजरा होत असताना तो राज्यभरात मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो, त्याचप्रमाणे मातीच्या गणेशमूर्तींचीही ठिकठिकाणी विक्री होते. महाराष्ट्रात सर्व धर्माचे सण मोठ्या थाटामाटात साजरे केले जातात.
महाराष्ट्र राज्याचे जिल्हे (Districts of Maharashtra)
मित्रांनो 1960 मध्ये जेव्हा महाराष्ट्र एक वेगळे राज्य बनले होते. तेव्हा यामध्ये जिल्ह्यांची संख्या 26 होती. तेव्हापासून ते आतापर्यंत महाराष्ट्र मध्ये 10 नवीन जिल्हे जोडले गेले आहेत. सध्याच्या वेळेमध्ये महाराष्ट्रामध्ये एकूण जिल्ह्यांची संख्या 36 आहे.
महाराष्ट्रामध्ये सर्वात अधिक साक्षरता असलेला जिल्हा मुंबई उपनगर आहे. या ठिकाणी साक्षरता दर 89.91% आहे. तेथेच बात केली तर महाराष्ट्राचा सर्वात अधिक लोकसंख्या असलेला जिल्ह्यामध्ये ठाणे जिल्ह्याचे नाव येत असते. कारण या जिल्ह्याची लोकसंख्या 1,1060148 आहे. तेथेच क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महाराष्ट्राचा सर्वात मोठा जिल्हा अहमदनगर आहे, ज्याचे क्षेत्रफळ 17,048 आहे.
महाराष्ट्राची भाषा (Language Of Maharashtra)
मित्रांनो तसे तर महाराष्ट्राची प्रमुख भाषा मराठी आहे आणि मराठी ही या ठिकाणाची मातृ भाषा आहे. परंतु या व्यतिरिक्त राज्यामध्ये इतर भाषेही बोलली जात असतात.
महाराष्ट्रमध्ये हिंदी आणि इंग्रजी भाषेचा उपयोगही अनेक ठिकाणी केला जात असतो. परंतु महाराष्ट्रामध्ये राहणाऱ्या कोकण भागामध्ये कोकण भाषा बोलली जाते. प्रत्यक्षात, ही भाषा सुद्धा मराठी भाषे सारखीच असते.महाराष्ट्राच्या कोकण क्षेत्रामध्ये राहणारे लोक येथील अल्पसंख्यांक आहेत.
महाराष्ट्राचे प्रमुख पर्यटन स्थळ (Famous Tourist Places of Maharashtra)
मुंबई (Mumbai)
मित्रांनो जसे की सांगितले आहे, की मुंबई हे सुरुवातीला बॉम्बे नावाने ओळखले जायचे. मुंबई महाराष्ट्राची राजधानी होण्यासोबतच भारताच्या4 प्रमुख महानगरंपैकी एक आहे. मुंबईला भारत देशाचे आर्थिक राजधानीच्या रूपाने ओळख मिळाली. मुंबईमध्ये खूपच ठिकाण पाहण्यासारखी आहेत ज्या ठिकाणी तूम्ही जाऊ शकता. ज्यामध्ये सिद्धिविनायक मंदिर, हैंगिंग गार्डन, जुहू बीच, गेटवे ऑफ इंडिया, मरीन ड्राइव, हाजी अली दरगाह ई. ठिकाणी तुम्ही जाऊ शकतात.
अमरावती (Amravati)
मित्रांनो अमरावतीला देवतांचा राजा म्हणजेच इंद्राचे शहर ही म्हटले जाते. हे राज्याच्या उत्तर-पूर्व भागात स्थित आहे. अमरावती शहर आपल्या प्राकृतिक सौंदर्याने परिपूर्ण आहे. या ठिकाणी अनेक ऐतिहासिक मंदिर आणि अभयारण्य आहेत. जे की एका प्रमुख पर्यटन स्थळांमध्ये गणले जात असतात.
धार्मिक दृष्टीने येथे अनेक मंदिरही आहेत ज्यामध्ये व्यंकटेश्वर मंदिर, देवी अंबा आणि भगवान श्रीकृष्ण यांचे प्रसिद्ध मंदिर आहेत. अमरावती मध्ये 2 तलाव आहेत. जे खूप प्रसिद्ध आहेत यांचे नाव वीर आणि शकर तलाव आहे अमरावतीचा टायगर रिझर्व्ह अमरावती जिल्ह्याचा चिखलदरा आणि धारणी तहसील मध्ये स्थित आहे.
लोनावला (Lonavala)
मित्रांनो तुम्ही अनेक मूव्हीज मध्ये लोणावळा चे नाव नक्की ऐकले असेल.प्रत्यक्षात हे येथील प्रसिद्ध हिल स्टेशन आहे. या हिल स्टेशनला सह्याद्री टेकड्यांचे रत्न म्हणूनही ओळखले जात असते. हे स्थळ समुद्र असून 625 मीटर उंचाईवर स्थित आहे. लोणावळा मध्ये तुम्हाला अनेक दर्शनीय स्थळ मिळणार येथे सेंद्रिय बाग आणि ईसाई स्मशानभूमी उपस्थित आहे. प्रत्यक्षमध्ये ही स्मशानभूमी खूप जुनी आहे आणि येथे शंभर वर्ष जुनी कबरी उपस्थित आहेत.
महाराष्ट्र बद्दल रोचक तथ्य (Facts About Maharashtra in Marathi)
• भारताचे सर्वात मोठे शेअर बाजार मुंबईचे शेअर बाजार आहे. जे महाराष्ट्र मध्ये स्थित आहे.
• भारतामध्ये अधिक तर कांद्याचे उत्पादन महाराष्ट्र मध्ये केले जात असते नाशिकमध्ये देशाचा सर्वात मोठा कांद्याचा बाजार आहे.
• भारतामध्ये सर्वात पहिली ट्रेन 16 एप्रिल 1853 मध्ये सुरू झाली होती जे की मुंबई आणि ठाणे यामध्ये 35 किलोमीटरच्या अंतरावर चालवली गेली.
• महाराष्ट्र मध्ये अजिंठा गुफा देशभरामध्ये सर्वात लोकप्रिय आहे.
• महाराष्ट्र हे पहिले असे राज्य आहे की जिथे दोन मीटर सिटी मुंबई आणि पुणे आहे.
• महाराष्ट्र मधील पुणे शहरे देशातील 6 वें सर्वात मोठे शहर आहे
FAQ
महाराष्ट्राची स्थापना केव्हा झाली?
1 मे 1960 रोजी महाराष्ट्राची स्थापना झाली.
महाराष्ट्राची प्रमुख भाषा कोणती आहे?
महाराष्ट्राचे प्रमुख व मातृभाषा मराठी आहे.
महाराष्ट्राचे सध्याचे मुख्यमंत्री कोण आहेत?
महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथराव शिंदे आहेत.
महाराष्ट्राची लोकसंख्या किती आहे?
112,374,333 2011 च्या जनगणनेनुसार इतकी लोकसंख्या आहे.
महाराष्ट्राची राजधानी कोणती आहे?
मुंबई ही महाराष्ट्राची राजधानी आहे.
महाराष्ट्राची उपराजधानी कोणती आहे?
नागपूर ही महाराष्ट्राची उपराजधानी आहे.
